Dünyada her iki saniyede bir birinin kana ihtiyacı var. Buna karşın sadece yılda bir veya iki kez yapılacak olan kan bağışı birçok insan için umuttur. Özellikle COVID-19 ile kan bağışları azalmış olup, İzmir depremi ile de ne denli önemli olduğu tekrar hatırlanmıştır.
29 Ekim – 4 Kasım tarihleri arası Türkiye genelinde Kızılay haftası olarak geçer. Türk Kızılayı’nın kuruluş amacı ve yürüttüğü insani yardım faaliyetleri özellikle öğrencilere, gençlere ve kamuoyuna anlatılarak, Türk Kızılayı’na ve faaliyetlerine yönelik farkındalık oluşturulmaktadır. Türk Kızılayı’nın etki alanlarından biri kan bağışlarıdır. Azalan kan bağışlarının hayati öneminin farkındayız ve yazımızda kan bağışlarına dair birçok bilgiyi sizler için hazırladık.
AIESEC Türkiye Blog
Orak hücre hastalığı veya kanseri olan hastalar, tedavileri boyunca kan nakline ihtiyaç duyarlar ve tek bir araba kazası geçiren birisi 100 litreye kadar kana ihtiyaç duyabilir.
Vücutlarında kan doğrudan yapılamadığı veya üretilemediği için, bu hastalar yaşamları boyunca kan bağışçılarına bağımlıdır.
Bu zaten bildiğiniz bir şey olabilir. Muhtemelen posterleri ve büyük araçlarda kan bankalarını da görmüşsünüzdür. Alıcılar açısından kan bağışı yapmanın önemini de sık sık duyuyoruz. Ancak unuttuğumuz şey kan bağışının üç hastaya yardımcı olabileceği. Kan vermenin bir sonucu olarak ortaya çıkan çeşitli sağlık avantajlarının varlığıdır.
Belki kan bağışlamayı düşünüyorsunuz, ancak bunun vücudunuz üzerindeki etkisinden emin değilsiniz. Ya da belki bunu daha önce yaptınız ve düzenli olarak bağış yaparsanız bunun sizi nasıl etkileyeceğini merak ediyorsunuz. Her durumda, var olan avantajlara şaşırabilirsiniz.
AIESEC Türkiye Blog
Faydaları Nelerdir?
Kan bağışı yapmanın duygusal ve fiziksel sağlığınız için faydaları vardır.
Ruh Sağlığı Vakfı’nın bir raporuna göre, başkalarına yardım etmek şunları sağlayabilir:
- Stresi azaltır
- Duygusal sağlığınızı iyileştirir
- Fiziksel sağlığınıza fayda sağlar
- Olumsuz duygulardan kurtulmaya yardım eder
- Aidiyet duygusu sağlar ve izolasyonu azaltır
Ücretsiz sağlık kontrolü sağlar
Kan vermek için sağlık taramasından geçmeniz gerekir. Bir sağlık görevlisi kan alımından önce şunları kontrol eder:
- Nabız
- Tansiyon
- Vücut ısısı
- Hemoglobin seviyeleri
Bu ücretsiz mini tarama sağlığınız hakkında mükemmel bir fikir verebilir. Altta yatan bir tıbbi durumu veya belirli hastalıklar için risk faktörlerini gösterebilecek sorunları etkili bir şekilde tespit edebilir, sizi gelecekteki sağlıksal sorunlardan koruyabilir.
Kanınız ayrıca çeşitli hastalıklar için test edilir. Bunlar şunları içerir:
Kan vermek kansere yakalanma riskinizi azaltabilir
Ortalama, tamamen sağlıklı bir insanda kan vermekle kanser riskini azaltmak arasındaki bağlantı zayıftır. Ancak araştırmalar , hastalıkları olan kan bağışçıları için kanser riskinin azaldığını destekliyor.
Kan vermek kalp hastalığı riskini riskinizi azaltabilir
Düzenli olarak kan bağışı yapmak demir depolarını düşürebilir. (2013 çalışması.) Bu, kalp krizi riskini azaltabilir. Yüksek vücut demir depolarının kalp krizi riskini artırdığına inanılıyor.
AIESEC Türkiye Blog
Kan bağışı yapmanın etkileri nelerdir?
Sağlıklı yetişkinler için kan bağışı güvenlidir. Hastalık kapma riski yoktur. Her donör için yeni, steril ekipman kullanılır.
Bazı insanlar kan verdikten sonra mide bulantısı, baş dönmesi hissedebilir. Bu olursa, yalnızca birkaç dakika sürebilir. Kendinizi daha iyi hissedene kadar ayaklarınız yukarıda olacak şekilde uzanabilirsiniz.
İğne yerinde de bir miktar kanama yaşayabilirsiniz. Baskı uygulamak ve kolunuzu birkaç dakika kaldırmak genellikle bunu durdurur.
Bağış yapmadan önce bilmeniz gerekenler nelerdir?
Bağış yapmadan önce bilmeniz gereken bazı önemli noktalar şunlardır:
- Tam kan bağışlamak için 18 yaşında veya daha büyük olmalısınız.
- Bağış yapmak için bağışçısının vücut ağırlığı en az 50 kg en fazla 120 kg olmalıdır ve sağlıklı olmalısınız.
- Tıbbi durumlar ve aldığınız ilaçlar hakkında bilgi vermeniz gerekir. Bunlar kan bağışı yapma hakkınızı etkileyebilir.
- Tam kan bağışları arasında en az 8 hafta ve çift alyuvar bağışı arasında 16 hafta beklemelisiniz.
- Trombosit bağışı yaptıracaksanız, (Cihaz bağışçının kanını küçük miktarlarda alarak gerekli olan trombositi ayırır ve kanın trombosit dışında kalan kısmı bağışçıya geri verir. Bu işlem cihazdan cihaza değişiklik göstermekle birlikte ortalama 45-90 dakika kadar sürer.) aralarında en az 48 saat olmak koşuluyla haftada 2 defadan fazla olmamak koşulu ile yılda 24 kez yapılabilir.
Aşağıda kan bağışına hazırlanmanıza yardımcı olacak bazı öneriler yer almaktadır:
- Randevunuzdan önce fazladan yarım litre su için.
- Yağ oranı düşük sağlıklı bir yemek yiyin.
- Kısa kollu bir kıyafet tercih edebilirsiniz.
Personele tercih ettiğiniz bir kolunuz veya damarınız olup olmadığını ve oturmayı veya uzanmayı tercih edip etmediğinizi bildirin. Müzik dinlemek, kitap okumak veya başka biriyle konuşmak bağış sürecinde rahatlamanıza yardımcı olabilir.
AIESEC Türkiye Blog
Bağış sırasında izlenecek adımlar nelerdir?
Kan bağışı yapmak için kayıt olmalısınız. Bu; kimlik, tıbbi geçmiş sağlamayı ve hızlı bir fiziksel muayeneden geçmeyi içerir.
Hazır olduğunuzda kan bağışı prosedürünüz başlayacaktır. Tam kan bağışı en yaygın bağış türüdür. Bunun nedeni, en fazla esnekliği sunmasıdır. Tam kan olarak nakledilebilir veya farklı alıcılar için kırmızı hücrelere, trombositlere ve plazmaya ayrılabilir.
Tam kan bağışı prosedürü için:
- Uzanmış bir sandalyeye oturacaksınız. Oturarak veya uzanarak kan bağışı yapabilirsiniz.
- Kolunuzun küçük bir alanı temizlenecektir. Daha sonra steril bir iğne yerleştirilecektir.
- Bir bardak kanınız alındıktan sonra uzanmış olarak kalacaksınız. Bu 8 ila 10 dakika sürer.
- Bir bardak kan alındığında, bir personel iğneyi çıkaracak ve kolunuzu bandajlayacaktır.
Bağışınız tamamlandığında, size bir atıştırmalık ve içecek verilecek ve ayrılmadan önce 10 veya 15 dakika oturup dinlenebileceksiniz. Baygınlık veya mide bulantısı hissederseniz, kendinizi daha iyi hissedene kadar uzanabilirsiniz.
Kan vermek insanı psikolojik olarak rahatlatır ve kendinizi huzurlu hissetmesinizi sağlar. Kan verdiğinizde vücudunuzdaki kan hücreleri kendilerini yeniler bu da daha sağlıklı ve daha güçlü olmanızı sağlar. Baş ağrısı, stres, yüksek tansiyon gibi önemli kronik rahatsızlıkların giderilmesine yardımcı olur. Ve en önemlisi bir insanın yaşama tutunmasını sağlayabilirsiniz.
Kan bağış noktaları için tıklayın.