fbpx

Plastik’le Mücadele’de Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları

blank

Plastik kirliliği konusundaki birçok rapor şu gözlemi yapmaktadır: Düşük gelirli ülkelerde çöplerin % 93’ü yüksek gelirli ülkelerde sadece % 2’ye kıyasla açık alana atılmaktadır. Açık havaya atılan plastik atıklar genellikle patlar. Plastik, biyolojik olarak parçalanmadığından birçok yönden ebedi bir hasara sebep olmaktadır.

Dünya Bankası tarafından 2018’de yayınlanan What a Waste 2.0’da yer alan bu rapor, Birleşmiş Milletler tarafından 2015 yılında kabul edilen Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları’nın eylem çerçevesinde de yerini almaktadır.  

blank
Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları
AIESEC Türkiye Blog

17 küresel amacın hiçbirinin ana teması plastik kirliliği olmasa da, küresel amaçlar ile plastik kirliliğini azaltma ihtiyacı arasındaki ilişki açıktır.  Hollanda merkezli ve 2011 yılında kurulan BM Çevre Programı tarafından onaylanmış bir sivil toplum kuruluşu olan Plastic Soup Foundation, çeşitli küresel amaçlar ile plastik arasındaki ilişkiyi açıklamıştır.

  • Küresel Amaç 3: İyi sağlık ve refah.
  • Küresel Amaç 6: Temiz su ve sanitasyon.
  • Küresel Amaç 11: Sürdürülebilir şehirler ve topluluklar.
  • Küresel Amaç 12: Sorumlu tüketim ve üretim.
  • Küresel Amaç 13: İklim eylemi.
  • Küresel Amaç 14: Suyun altında yaşam (denizlerin ve okyanusların korunması).
  • Küresel Amaç 15: Karada yaşam (ekosistemleri doğal haline getirin ve çeşitliliği koruyun).

Plastik ve plastik atıkların her zaman mevcut olduğu göz önüne alındığında, plastik kirliliği diğer küresel amaçlar ile de kolayca ilişkilendirilebilir. Plastiğin sürdürülebilirlik üzerindeki çeşitli olumsuz etkileri, dünyanın zor ve kalıcı bir sorunla uğraşması gerektiğini açıkça göstermektedir.

Plastic Soup Foundation, plastik kirliliğiyle mücadelenin üç temel, farklı eylem içerdiğine inanıyor:

  • Plastiğin çevreye girmesini önlemek.
  • Sağlık risklerinden kaçınmak.
  • Plastik üretiminde mutlak azalmanın gerçekleştirilmesini sağlamak.
blank
Plastik’le Mücadele’de Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları
AIESEC Türkiye Blog

Sorunun Küreselliği

Birleşmiş Milletler 2015’te Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarını kabul ettiğinde plastik kirliliğiyle mücadele ayrı bir küresel amaç olarak kabul edilmedi.  2011 Honolulu Commitment takiben deniz enkazı sorunu olarak sunuldu.  Plastik kirliliği için henüz tatlı su ortamları, toprak veya insan sağlığını tehlikeye atacak şekilde çözümü konusunda özel bir tasarım yapılmamıştır.

Ancak o zamandan beri, farklı fikirlerin varlığı önemli ölçüde arttı. Örneğin,  Alman bilim adamlarına göre mikroplastikler ile kara kökenli kirlilik mümkündür.  Topraktaki mikroplastiklerin uzun vadeli etkisi karasal ekosistemler üzerinde denizden çok her türlü olumsuz etkiye sahip olabilir.

Çevresel plastik geri dönüşümsüzdür – özellikle mikroplastikler tartışılırken temizlenmesi imkansız veya gerçekçi değildir ve plastik her yerde artan miktarlarda mevcuttur.

Temmuz 2017’de Birleşmiş Milletler Su altı Hayatı ile ilgili Sürdürülebilir Kalkınma Amacı 14’ün uygulanmasını tartışmak üzere bir araya geldi. “Okyanusumuz Geleceğimiz” harekete geçirme çağrısı adlı kararı kabul etti. Tüm ülkeler “plastik ve mikroplastiklerin özellikle plastik torbaların, tek kullanımlık plastiklerin kullanımını azaltmak için; üretim, pazarlama ve kullanımlarını ele almak üzere ilgili düzeylerde paydaşlarla ortaklık yapmak da dahil olmak üzere, uzun vadeli ve sağlam stratejiler uygulamayı kabul etti.

blank
Plastik’le Mücadele’de Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları
AIESEC Türkiye Blog

Bu vaatlere rağmen, plastiği uluslararası ölçekte azaltmak henüz başarılı olmamıştır.  Aksine, Amerikalı bilim insanları önümüzdeki on yıl içinde plastik üretiminde beklenen % 40’lık artışın “doğal çevrenin plastik atıklarla neredeyse kalıcı kirlenmesi” riskini taşıyacağını savunuyorlar. Ellen MacArthur Foundation raporunun Ocak 2016 Yeni Plastik Ekonomisi’nde sıkça yapılan bir tahmin şudur: “Okyanusların 2050’ye kadar her 3 ton balık için 1 ton plastik içermesi bekleniyor (balıktan daha fazla plastik (ağırlıkça). ”olacağı söyleniyor.

Sürdürülebilir Kalkınma Amacı 14.1, uluslararası plastik kirliliği ile mücadelede sıklıkla belirtilmektedir.   İfade şu şekildedir: “2025 yılına kadar, özellikle deniz döküntüleri ve besin kirliliği de dahil olmak üzere kara temelli faaliyetlerden kaynaklı her türlü deniz kirliliğini önleyin ve önemli ölçüde azaltın”.

Bu hedefin ifadesi, bazı küresel endüstriler tarafından sorunu kendi lehlerine çerçevelemek için yanlış kullanılmaktadır. Bu strateji, halkı manipüle eden ve yanlış yönlendiren belli yönleri ihmal ederken belirli yönleri vurgulamayı gerektirir. Deniz plastik kirliliğine yapılan vurgu, plastik kirliliği sorununun temizleme geri dönüşüm, atık toplama ve yakma gibi girişimler ile yeterince çözülebileceğini göstermektedir. İnsan sağlığı riskleri ve devam eden plastik üretimi artışı göz ardı edilmektedir.

blank
Plastik’le Mücadele’de Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları
AIESEC Türkiye Blog

Bu stratejinin açık bir örneği, Dünya Plastik Konseyi’nin üçüncü BM Çevre Meclisi tarafından Aralık 2017’de Kenya’da kabul edilen karara tepkisidir.  Bu karar, plastik kirliliğiyle mücadele için uluslararası yönetim yapılarının güçlendirilmesini gerektirir.  Dünyadaki tüm plastik üreticilerini temsil eden Dünya Plastik Konseyi, karara bir basın bülteniyle hızlı bir şekilde yanıt vererek, plastik kirliliğine son vermek için “daha iyi atık yönetiminin” gerekli olduğu konusunda çözümü memnuniyetle karşıladı.  

blank
Plastik’le Mücadele’de Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları
AIESEC Türkiye Blog

Hangi ülkelerde fazla?

Plastik kirliliğine en büyük katkı beş Asya ülkesinden geliyor: Çin, Endonezya, Filipinler, Vietnam ve Tayland. Büyük ölçüde çıkarları olan şirketler tarafından finanse edilen rapor, bu ülkelerde daha iyi çöp toplanmasını savunuyor ve “azaltma” kelimesinden bahsetmiyor.

Bu endüstrinin örtülü mesajı açıktır: Dünya cezasız olarak plastik satın almaya ve kullanmaya devam edebilir, çünkü bu ürünler çevre için “iyidir”.  Dolayısıyla, plastik kirliliğin düzenlenmesi sorumluluğu şirketlere değil hükümetlere ve tüketicilere aittir diyor rapor.

blank
Plastik’le Mücadele’de Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları
AIESEC Türkiye Blog

Nereden Başlamalı?

Okyanus temizleme üzerine odaklı – plastik kirliliğine karşı mücadelede uluslararası idareyi güçlendirmek için başlangıç noktası olmalıdır. Dünya bunun yerine, sorunun özünü ele alan gerçek çözümlere öncelik vermek için küresel amaç 3 (İyi sağlık ve refah) ve küresel amaç 12 (Sorumlu tüketim ve üretim) üzerine yoğunlaşmalıdır.

Bu, organizasyonları yaşam döngüsü boyunca plastik kirliliğiyle yüzleşmeye zorlayacaktır.  Bu durumda ilk odak noktası, plastiğin çevreye girmesini önlemek ve böylece sağlık riskleri uygulamak için plastik üretiminde mutlak bir azalma gerçekleştirmek olacaktır. Dünya, yeni plastiğin yerini almak ve ürün başına plastik miktarını azaltmak için geri dönüştürülmüş malzeme kullanılmasını gerektiren % 100 geri dönüştürülebilir ambalaj vaat eden, çok uluslu firmalar tarafından önerilen çözümlerin doğruluğundan emin olmalıdır. Politika belirlenirken genellikle ulusal hükümetler tarafından uygulanan bu çözümler işletmelerin her zamanki gibi çalışmasına izin verir, bu da sınırsız bir plastik büyümesine özellikle de tek kullanımlık plastik ambalajlara dönüşür.

blank
Plastik’le Mücadele’de Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları
AIESEC Türkiye Blog

AIESEC Türkiye olarak sürdürülebilir kalkınma amaçları çerçevesinde Türkiye’deki gençlere yurt dışında gönüllülük fırsatları sağlıyor ve küresel sorunlara çözüm getirmeye çalışıyoruz. Plastik sorunu da dahil dünyadaki sorunların çözümleri ve daha eşit, güvenli, sağlıklı yaşam koşullarını sağlama noktasında gençlerin sorumluluk almalarını sağlıyoruz.

Sen de 1 Eylül 2020 itibari ile başlayan gönüllük projelerimizde yer alabilir, dünyadaki sorunlara çözüm olma noktasında üzerine düşen sorumluluğu yerine getirebilir, daha fazla detaya ulaşmak ve projeleri incelemek için tıklayabilirsin.

Plastik’le Mücadele’de Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları
AIESEC Türkiye Blog

Share Article

You may also like

TOP
blank
Sayfa yükleniyor...